Green Book – Φτιασιδωμένη προσβολή

Δεν χρειάστηκε πολύ μέχρι να μυριστώ το τι παίζει. Ξαφνικά, το σύνολο των Ελληνικών media και θεατών παρουσίαζαν την ταινία με τίλους όπως :

• Νικώντας Τον Ρατσισμό
• Βρίσκοντας την ισότητα κάπου στην μέση της διαδρομής.
•  η ιδιοφυής υποκριτική ισοπεδώνει το ρατσισμό

Πρώτα γελάς, μετά κλαις, μετά κάνεις την έρευνά σου και ξεκινάς κράξιμο.

The Negro Motorist Green Book: Το βιβλίο οδηγός που έγραψε ο Victor Hugo Green από τη δεκαετία του 1930 μέχρι το 1960 είναι ένα σημαντικότατο μνημείο της ιστορίας της ζωής των αφροαμερικανών. Ο οδηγός περιείχε μέρη για να φας, για να κοιμηθείς και να πιεις το ποτό σου ως μαύρος που θέλει να ταξιδέψει στον Αμερικάνικο Νότο.

Πρωταγωνιστής της ιστορίας ο Dr Don Shirley. Ένας μορφωμένος, απίστευτα ταλαντούχος πιανίστας με απαράμιλλο στυλ κι ένας από τους πιο ιδιαίτερους πιανίστες που εντρύφησαν στην κλασσική μουσική.

Ο Dr αποφασίζει να κάνει κάτι ιδιαίτερα δύσκολο και επικίνδυνο. Να κάνει ένα τουρ στις πολιτείες του Νότου και να δείξει το ταλέντο του όσο και να ανορθώσει το ανάστημά του στις διακρίσεις που ζούσαν καθημερινώς οι μαύροι του Νότου.

Dr Don Shirley + Green Book: Πες μου ποιος νομίζεις ότι είναι ο πρωταγωνιστής αυτής της ιστορίας. Προφανώς και ο λευκός ρατσιστής οδηγός του.

Tony Lip – Ο ορισμός του White Savior

The white savior is a cinematic trope in which a white character rescues people of color

Η ταινία ανοίγει με τον Tony να δέρνει έναν τύπο και να κάνει ένα κολπάκι για να φανεί σε έναν φραγκάτο. Γυρνάει σπίτι και πετάει δύο ποτήρια που τόλμησαν να πιουν κάτι μαύροι υδραυλικοί, αρνείται να δουλέψει για κάτι μαφιόζους, έχει μεγάλο σπίτι αλλά χρωστάει, έχει δύο παιδιά και τεράστια κλασσική ιταλική οικογένεια.

Λεπτό 15: βλέπουμε μέσα από τη ματιά του Tony ότι ο Dr είναι… πλούσιος
Λεπτό 27: ο Dr είναι ολίγον αφ’ υψηλού και ψηλομύτης
Λεπτό 35: Ο Tony βλέπει τον Dr να πίνει μόνος ουίσκι και δεν συμμετέχει στην παρέα

Μία ολόκληρη ώρα μέσα στην ταινία και ο μαύρος χαρακτήρας δεν έχει κανένα character development. Αντίθετα, ο Tony, αφού πετάξει τον οδηγό που δίνει το όνομα του στην ταινία παράμερα, διδάσκει στον μαύρο ολίγον αληθινή μαυρίλα, soul και fried chicken…

O Tony με τις ικανότητές του θα καταφέρει να πάει τον μουσικό σε όλες τις παραστάσεις. Θα δείρει έναν για το σωστό πιάνο, θα τον σώσει από κάποιους άλλους που θέλουν να τον δείρουν, θα κάνει τους μπάτσους να τον αφήσουν όταν τον έπιασαν με γκόμενο σε κάτι αποδυτήρια…

Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: πρωταγωνιστής είναι ο Tony. Αλλά ποιος είναι ο Tony; Μέση τάξη, με χρέη, δεν σηκώνει μύγα στο σπαθί του, θα ρίξει και καμιά σφαλιάρα για να γίνει το δικό του, είναι ολίγον ρατσιστάκος και είναι πολύ άντρας για να γράψει ρομαντικά γράμματα. Φτύνει, βρίζει και δεν γουστάρει τους αφ’ υψηλού πλούσιους που τον υποτιμούν.

Αυτή είναι η περιγραφή του μέσου Αμερικανού ψηφοφόρου του Trump και σε αυτούς απευθύνεται η ταινία.

Τελικά τόσο κακή είναι η ταινία;; NOPE!!!

To Green Book είναι πάρα πολύ καλοφτιαγμένo. Η feelgood διάθεση δένεται άριστα στο μοντάζ, τα gags δουλεύουν, οι ερμηνείες του Vigo Mortesen, αλλά ιδίως του Mahersala Ali που με ελάχιστο screentime κάνει τον χαρακτήρα να μοιάζει 3 dimensional (και μπερδεύει τον κοσμάκη), άριστο soundtrack και συγκινητικές στιγμές (προσφορά Ali και πάλι).

Ο Farrely δεν κάνει κάτι τρελό σκηνοθετικά, αλλά χρησιμοποιεί το καλύτερο όπλο όσων γνωρίζουν κωμωδία: Timing. Με το σωστό timing η ταινία των δύο ωρών κατεβαίνει αμάσητη και σε αφήνει σε ένα ευτυχισμένο ροζ συννεφάκι…

Αλλά αυτό το συννεφάκι είναι τόσο ροζ και βολικό που μπερδεύεσαι νομίζοντας ότι με κάτι τέτοιες προσπάθειες θα γίνει ο κόσμος σιγά σιγά λιγότερο ρατσιστικός.

Χρυσώνοντας το χάπι

Το ίδιο το The Negro Motorist Green Book γράφτηκε για να βοηθήσει τους αφροαμερικάνους να ξεφύγουν από τους κινδύνους του νότου. Το 1960 οι κίνδυνοι του Νότου δεν ήταν ούτε να σου ρίξουν άκυρο στο κουστομάδικο, ούτε το άκυρο στο ρεστοράν, ούτε ο μπάτσος που σε βγάζει στη βροχή. Το να φας ξύλο στο μπαρ είναι η αρχή. Ταξίδευες και έβλεπες κρεμασμένους μαύρους από τα δέντρα. Κοιτούσες περίεργα και μετά όλη η πόλη σε λίντσαρε και έπειτα έβγαινε φώτο με το πτώμα σου…

Αυτές οι κτηνωδίες ζύμωσαν τις μαζικές κινητοποιήσεις των μαύρων κινημάτων. Με μανάδες να αφήνουν ανοιχτά φέρετρα σε κηδείες για να δουν όλοι τα κατεστραμμένα από το ξύλο πρόσωπα των παιδιών τους..

Όσα ζει ο Don Shirley στην ταινία είναι η εκδοχή που μπορεί να σηκώσει το στομάχι του κοινού του και το κοινό του ταυτίζεται με τον πρωταγωνιστή (βλ. περιγραφή του Tony ^)

• 

• 

• 

Καλοφτιαγμένη προσβολή…

“Καλά ρε μαν” θα μου πεις. “Οκ δεν θα αλλάξει και τον κόσμο αυτή η ταινία, το ξέρουμε. Αλλά προσβολή πως είναι;”

Ο σκηνοθέτας έχει στα χέρια του ό,τι χρειάζεται για να δημιουργήσει μια φοβερή ταινία. Ο χαρακτήρας του Shirley, το ταλέντο του, η οπτική του, οι αξίες του, οι εσωτερικές αγωνίες του είναι η πραγματική (αλλά χαμένη) δύναμη αυτής της ταινίας.

Η στροφή του φακού όμως στον Tony είναι αυτό που κάνει προσβλητική αυτή την ταινία. Αυτή δεν είναι η ιστορία του. Αυτή είναι η ιστορία του Shirley που κατέβηκε στον Νότο και τα έβαλε με ολόκληρο το σύστημα.

Παρ’ όλα αυτά, στο τέλος της ταινίας ο Tony έχει εξελιχθεί σε βάθος και αλλάξει σαν άνθρωπος. Είναι πιο ρομαντικός, δεν είναι πια ρατσιστής και έχει και (έναν) μαύρο φίλο. Η σχέση του με την οικογένειά του είναι καλύτερες και τα οικονομικά του ακόμα καλύτερα.

Ο Shirley γυρίζει στο σπίτι του μόνος έχοντας φάει κοτόπουλο και παίξει μουσική για την πλέμπα…

Αυτοαναίρεση

Είναι καταπληκτικό το πόσο εύκολα η ταινία στην πιο προσβλητική και γελοία σκηνή της αυτοαναιρείται.

Ο Tony αφού μαθαίνει στον μαύρο πρωταγωνιστή τι είναι blackness του λέει μες στα μούτρα ότι αυτός είναι πιο μαύρος από αυτόν, γιατί είναι φτωχός και ζει στο bronx πάππου προς πάππου. Ο ίδιος τύπος που στην αρχή της ταινία πέταξε τα ποτήρια που ήπιαν οι υδραυλικοί.

Ο ιταλός φτωχός μπράβος είναι πιο πάνω στην πυραμίδα από οποιονδήποτε μαύρο.

Η ταινία αυτή έχει ένα και μόνο αποτέλεσμα: Ο μέσος Αμερικανός νιώθει αγαλλίαση. Όχι, δεν ήταν και είναι τα πράγματα τόσο άσχημα. Δεν είμαστε και τόσο ρατσιστές, μπορούμε να βάλουμε έναν μαυρούκο μες στο σπίτι μας.

Green Book vs BlacKKKlansman

Για το τέλος, έχουμε μία σύγκριση. Θα διαβάσεις από παντού ότι ο Farrely δεν είναι διδακτικός, δεν προσπαθεί να προκαλέσει, δεν σου κουνάει το δάχτυλο.

Ο Spike Lee από την άλλη είναι μαλάκας που το κάνει. Είναι μαλάκας που δείχνει αληθινά βίντεο από δολοφονίες και ρατσιστικά χτυπήματα.

Ο κόσμος μάγκες μου είναι σκατά και πρέπει να αλλάξει. Για να αλλάξει θέλει ριζοσπαστισμό και τσίγκλισμα στο status quo. Κάποτε οι LGBT έτρωγαν ξύλο στα pride, τώρα τα πράγματα είναι σχετικά καλύτερα. Κάποτε οι μαύροι δεν μπορούσαν να κυκλοφορήσουν στον Νότο και κάποιοι σαν τον Don Shirley με το θάρρος, τη διδακτικότητα και την εριστικότητά τους έκαναν τα πράγματα να αλλάξουν.

Όταν εσύ είσαι σε μια γωνιά και πρέπει νοερά να επιλέξεις ποια άποψη θα υποστηρίξεις, πες μου σε παρακαλώ πως η στάση σου βοηθάει περισσότερο στο να γίνει ο κόσμος καλύτερος;

Όταν εσύ ακούς ότι γυναίκες παρενοχλούνται καθημερινώς στο Hollywood και η πρώτη σου σκέψη είναι “τα ήθελε ο κώλος τους”, ποιον βοηθάς;;

Όταν βλέπεις την κριτική για ακόμα μία ταινία που παίρνει μία μαύρη ιστορία, τη βάφει λευκή, την επιχρυσώνει και τη μοιράζει στα πρόβατα και εσύ σκέφτεσαι αμέσως “ναι μα όμως” ποιον βοηθάς με τη στάση σου;;