Νορβηγικό Δάσος – Χαρούκι Μουρακάμι

Norwegian Wood: Ένας τίτλος. Δύο διαφορετικά έργα τέχνης.

Λόγος για το βιβλίο του Χαρούκι Μουρακάμι το οποίο έχει πάρει τον τίτλο του από το ομώνυμο τραγούδι των Beatles, που όμως έχει μεταφραστεί στα ελληνικά ως Δάσος ενώ το τραγούδι αναφέρεται στο νορβηγικό ξύλο, αλλά αυτά είναι fine print.

Το βιβλίο αυτό σε ταξιδεύει σε έναν εντελώς διαφορετικό κόσμο, σε έναν κόσμο μακριά από τη δική μας καθημερινή πραγματικότητα. Αν δεν ήθελες μέχρι τώρα να ταξιδέψεις στην Ιαπωνία, μετά από αυτό το ανάγνωσμα σίγουρα θα το βάλεις στο bucket list σου (εφόσον μας το επιτρέψει η κυρία κορόνα..!). Οι περιγραφές των σκηνικών είναι πανέμορφες, η ιαπωνική κουλτούρα είναι εμφανής, αλλά το ίδιο εμφανής είναι και η παγκοσμιοποίηση που έχει ήδη αρχίσει να επηρεάζει την καθημερινή ζωή των ηρώων (αναφορές σε συγκροτήματα, λογοτέχνες, προϊόντα που κατά τον 20ο αιώνα έκαναν θραύση, λχ κόκα κόλα). Οι αναφορές σε μουσικές και βιβλία είναι κάτι που θα εκτιμήσει ιδιαίτερα το μουσικόφιλο και βιβλιόφιλο κοινό. Εξάλλου, ειδικά ο Μουρακάμι το συνηθίζει να χρησιμοποιεί τη μουσική στα βιβλία του, κάτι που σε κάνει να μπορείς σχεδόν να ακούσεις τα τραγούδια αυτά σαν soundtrack πίσω από τις σκηνές που αφηγείται.

Ωστόσο, αυτό που άγγιξε εμένα ήταν η σχέση των ηρώων. Και κυρίως ο τρόπος έκφρασης τους. Μου έκανε εντύπωση η ευκολία με την οποία εκφράζονταν ο ένας στον άλλον, μη προσέχοντας σχεδόν ποτέ να κρατηθούν τα προσχήματα όπως κάνουμε οι περισσότεροι στην καθημερινότητά μας. Πως θα ήταν λοιπόν η καθημερινότητά μας αν λέγαμε λίγο περισσότερο αυτό που σκεφτόμαστε; Και δεν αναφέρομαι σε προσβολές ή άσχημες σκέψεις που κάνουμε (ενδεχομένως) για τους άλλους, αλλά για πράγματα όπως ένα κομπλιμέντο σε έναν άγνωστο στο δρόμο ή σε ένα καφέ. Μακρινές εικόνες από τις εποχές προ-lockdown. Πόσο πιο διαφορετική θα ήταν η ζωή μας αν βρίσκαμε το θάρρος να μιλήσουμε σε έναν άγνωστο μέσα στο καφέ όπως έκανε η Μιντόρι;

Είναι μια ιστορία αγάπης αυτό το βιβλίο; Ναι, αλλά και όχι ακριβώς. Είναι η ιστορία του Τόρου και της Ναόκο, αλλά τελικά νομίζω καταλήγει να είναι η ιστορία του Τόρου για την αγάπη του για ζωή και το πως δυσκολεύεται με αυτό, όπως και είναι φυσικό να συμβαίνει. Ερχόμενος αντιμέτωπος με τον θάνατο κοντινών του προσώπων, προσπαθεί να βρει τρόπους να το αντιμετωπίσει, χωρίς να είναι πάντα εύκολο και δεδομένο.

Είναι ένα βιβλίο που κανονικά, νομίζω πως αν ήταν γραμμένο από άλλο λογοτέχνη ή βασικά επηρεασμένο από άλλη κουλτούρα και όχι από την ιαπωνική, θα ήταν πολύ σκοτεινό, καταθλιπτικό και σκυθρωπό. Ωστόσο, διαβάζοντάς το, ποτέ δεν ένιωσα ένα καταθλιπτικό κύμα να με κατακλύζει. Αντιθέτως, υπάρχει μία διάχυτη αισιοδοξία μέσα στο βιβλίο και νομίζω ότι αυτό έχει να κάνει απόλυτα με την ιαπωνική κουλτούρα και mindset. Don’t get me wrong, υπάρχουν πολλά σημεία που αισθάνεσαι βαθιά θλίψη, σαν να μη μπορεί να σηκωθεί το μαύρο σύννεφο από τον ουρανό, αλλά μετά βγαίνει ο ήλιος και όταν φτάσεις σε αυτό το σημείο είναι σχεδόν λυτρωτικό. Για ακόμα μία φορά διαφαίνεται η δύναμη της ανθρώπινης ψυχής αφού συνειδητοποιεί πως “ο θάνατος υπάρχει , όχι ως το αντίθετο της ζωής αλλά ως μέρος της”.

Η ωμή γλώσσα της αφήγησης, ο μοναδικός τρόπος έκφρασης του Τόρου, της Ναόκο αλλά και της Μιντόρι σε συνδυασμό με τις μοναδικές εικόνες που περιγράφονται από τη φύση της Ιαπωνίας και τους δρόμους του Τόκιο είναι σίγουρα κάποια από τα στοιχεία που θα κρατήσουν στο βιβλίο.

Γραμμένο στα τέλη της δεκαετίας του 1980, και με την ιστορία να διαδραματίζεται στα τέλη της δεκαετίας του 1960, το μόνο σίγουρο είναι ότι θα κάνεις μία αναδρομή σε μία εποχή πιο απλή από τη σημερινή, που δε διέπεται από την αέναη κατανάλωση διαδικτυακού περιεχομένου που δεν έχει κάτι να πει. Και σίγουρα αυτό που μπορώ να πω είναι πως εγώ κάποια μαθήματα από τον Τόρου, τη Μιντόρι και τη Ναόκο τα πήρα! Θα προσπαθήσω να είμαι λίγο πιο αυθόρμητη τόσο στις πράξεις όσο και στα λεγόμενά μου, και ποτέ δεν ξέρεις που θα σε οδηγήσει αυτό!