Rappin (1985) – To πρώτo Rapsloitation Movie

γράφει ο Loyal T73

Το φιλμ Rappin του Joel Silberg (1985, Cannon) θεωρείται από μερικούς ως το έμμεσο Breakin 3, μιας και δεν βγήκε ποτέ κάτι τέτοιο με αυτή την αρίθμηση. Αυτό σα χαρακτηρισμός είναι, όπως θα δούμε και στην ανάλυση που θα ξεδιπλώσω παρακάτω, άτοπος. Είναι σίγουρα παρόλα αυτά, η απαρχή των rap ταινιών, η πρώτη rapsloitation. Θα θέλανε να τους βγει rap musical αλλά είναι κάτι λιγότερο. Όσον αφορά το πολυθρύλητο Breakin 3, τώρα πια δεν πρόκειται να βγει κάτι τέτοιο ποτέ, λόγω θανάτου του Shaba-Doo, ασφαλώς, και μακάρι ούτε καν να το προσπαθήσουν ποτέ, θα ήταν ιεροσυλία. Θα μας μείνει ανεκπλήρωτη μόνο εκείνη η υπόνοια, εφόσον στον τίτλο του Breakin 2 έπονταν άνω και κάτω τελεία και ακολουθούσε ο προσδιορισμός «Electric Boogaloo». Αλλά ο τίτλος εδώ είναι σκέτο “Rappin”.

Το όνειρο αυτό φαινόταν να τροφοδοτεί η υπόσχεση σε εκείνη τη σκηνή, όταν ο Shrimp ζαχαρώνει κάτι ζάμπλουτες milf στο σπίτι της Kelly και τις ψήνει υποτίθεται να του γυρίσουν μια ταινία. Όπως θα μείνουμε για πάντα, φοβάμαι, με τον ευσεβή πόθο μια μέρα να έβγαινε τρίτο LP από το soundtrack του Beat Street. Μας έμεινε ένας χρόνος ακόμα να το ελπίζουμε (2024), μέχρι να εκπνεύσει ένας μεγάλος κύκλος 40 ετών από την κυκλοφορία του. Δυστυχώς, με λίγα λόγια, ούτε στο Breakin sequel ούτε στο Beat Street OST δεν τρίτωσε ποτέ το καλό. Τουλάχιστον, να ζήσει και να τα εκατοστίσει ο Harry Belafonte!

Ακόμα και αν πετύχαινες στην ταινία Rappin κάπου στη μέση, κάνοντας απελπισμένο zapping σε κάποιο τριτοτέταρτο κανάλι ένα βράδι αγρυπνίας στον καναπέ σου, θα καταλάβαινες ότι πρόκειται για Cannon παραγωγή του 1985, εφόσον στο τέλος της χρησιμοποιείται η ίδια αυτή γεννήτρια υποτίτλων με το μπλε φόντο και τα κίτρινα γράμματα όπως στο Breakin 2. Τώρα που το σκέφτομαι, οι τίτλοι τέλους στο Breakin 1 έχουν κόκκινο φόντο και στο 2 μπλε… Ίσως με νιώθετε που το πάω, Bloods και Crips έμμεσα, μολονότι το θεωρώ ασθενή πιθανότητα. Τραγικό, επίσης, ήταν το γεγονός του να γράφονται λάθος κάποιοι τίτλοι. Για παράδειγμα, ο DJ The Glove στο Breakin 1 αναφέρεται, όχι ως “DJ”, αλλά ως “scratcher” και ο Ice-T ως “Rap Talker” και εδώ στο Rappin, το κομμάτι του Ice-T “Killers”, ως Killer. Ίσως και να υπάρχει χειρότερο, αν σκεφτείς ότι κάποιοι έχουν ως δουλειά τις επιγραφές μαγαζιών κλπ, και πολλές φορές τις φτιάχνουν ανορθόγραφα….

Οι περισσότερες σελίδες στο διαδίκτυο που αναφέρονται στην ταινία περιγράφουν το ρόλο του Mario Van Peebles ως «έναν πρώην κατάδικο και break-dancer που βοηθά να σωθεί μια γειτονιά από έναν άπληστο εργολάβο ενώ προσπαθεί να κερδίσει ένα rap contest». Σας ακούγεται γνώριμο το σενάριο; Σαφώς, οι επιχειρηματίες Menahem Golan και Yoram Globus ζήτησαν από τον συμπατριώτη τους Joel Silberg να πατήσει στην ήδη δοκιμασμένη και πετυχημένη συνταγή των Breakin 1 & 2, προσδοκώντας ότι ίσως να έχουν μια ακόμα φορά τις ίδιες εισπράξεις με λιγότερο κόστος, αυτή τη φορά. Αν και με εντελώς άλλο πρόσωπο στο lead role και σε άλλες τοποθεσίες. Κοντολογίς, το έργο κατέληξε αποτυχία. Αυτό για δυο λόγους.

Πρώτον, ο κύριος λόγος που το Rappin, δεν θα μπορούσε να λογίζεται ως συνέχεια των Breakin 1 & 2 είναι ότι, ο Mario όχι μόνο δεν είναι break-dancer αλλά ούτε υπάρχουν b-boys μέσα σε αυτό. Δεν μπορεί να τον λένε “break-dancer” μόνο και μόνο επειδή κάνει ένα ψευδο-moonwalk. Ο Shaba-Doo και ο Boogaloo Shrimp, εκείνο τον καιρό, έκαναν περιοδείες σε άλλες χώρες προωθώντας τις δυο πρώτες ταινίες. Αλλά και να ήταν διαθέσιμοι, μέσα στο ’85, για μια τρίτη στη σειρά ταινία με το ίδιο αντικείμενο, αυτό θα ήταν κουραστική πληροφορία για τους θεατές. Δεύτερον και σημαντικότερο, κακά τα ψέματα, ο Mario είναι τραγικός ηθοποιός.

Αλλά βλέπεις, είναι μια κλασσική περίπτωση βύσματος. Από μικρός στο φακό, ελέω μπαμπά, aka Melvin Van Peebles, ο οποίος ήταν ένας γνωστός Blaxploitation σκηνοθέτης και κινηματογραφιστής. Στην καριέρα του Melvin συγκαταλέγεται το φιλμ «Sweet Sweetback’s Baadasssss Song» (με τους Earth Wind & Fire στο soundtrack, παρακαλώ) και η μαγνητοσκόπηση της συναυλίας Wattstax, γνωστής και ως το «μαύρο Woodstock». Ο ίδιος υπήρξε και μουσικός με τραγούδια που αφορούσαν τους Μαύρους Πάνθηρες.

Προτού επεκταθώ στον Mario, να προσθέσω πως ο Silberg το 1990, πάλι για λογαριασμό της Cannon, άρα και των κυρίων Golan-Globus, είχε γυρίσει το φιλμ Lambada. Να εξηγηθούμε, όμως, λίγο. Υπήρξαν δυο ταινίες Lambada: The Forbidden Dance (1990) και Lambada: Set the Night on Fire (1990). Στη Set the Night on Fire, εφόσον είναι και αυτή παραγωγή της Cannon, επιλέχτηκε να παίξει μεταξύ άλλων, τις πιο κατάλληλος, φυσικά ο Shaba-Doo. Βλέπετε, είχε το ταλέντο γιατί είχε τα γονίδια. Λατίνος από πατέρα Πορτορικάνο, Αφρικανός από μητέρα Αιθιόπισα. Ο δε Mario Van Peebles, τώρα, υποδύθηκε τον Sweetback σε μικρή ηλικία και έπαιζε, επίσης, όπως έχουμε δει σε προηγούμενο αφιέρωμα, εδώ στο Μonkeybros.gr, στο Delivery Boys. Επίσης, έπαιξε στο Exterminator 2 και είχε τη μεγάλη τιμή να παίξει στο “The Cotton Club” του Coppola.

Κατόπιν, ο Mario έγινε και ο ίδιος σκηνοθέτης. Μια από τις καλύτερες ταινίες του είναι το New Jack City με τον Wesley Snipes και τον Ice-T, όπου τονίζω τη διαφορά: δεν είναι hip hop ταινία, είναι gangster ταινία -απλώς έχει rap soundtrack. Άλλο το ένα, άλλο το άλλο. Έπαιξε επίσης στο Gunmen (1993), πάλι με πολλούς rappers και ανάλογο soundtrack, προφανώς. Σταθμός, ωστόσο, στην καριέρα του Mario είναι το Panther (1995), από την ομώνυμη νουβέλα του πατέρα του. Στην ταινία αυτή ο Mario όχι μόνο σκηνοθετεί, αλλά υποδύεται τον Stokely Carmichael και έχει μαζί του πλήθος αστέρων από το χώρο του Blaxploitation των 90ς. Δεύτερο κοινό πρόσωπο από το Rappin μαζί του στο Panther, ο Kadeem Hardison σε πρωταγωνιστικό ρόλο. Μαζί με τους ηθοποιούς, μεγάλο παρόν στο Panther δίνουν και καλλιτέχνες της rap, όπως ο Kool Moe Dee, ο Young MC, η Yo-Yo, η Nefertiti και ο Bobby Brown.

Επιστρέφω στα του Rappin, τώρα, και θα αναφερθώ σε δυο ρόλους. Πρώτον, συμπρωταγωνίστρια του Van Peebles είναι η ηθοποιός Tasia Valenza, η οποία έπαιζε και στο τηλεοπτικό σήριαλ «All my children». Ίσως να θυμάστε ότι το έχετε ακούσει στο στίχο «All my children in the daytime/ Dallas at night» που ακούγεται από τον Melle Mel στο “The Message”. Δεύτερον, ένα σχόλιο για τον ηθοποιό Melvin Plowen που υποδύεται τον φίλο του John Rappinhood “Fats”. Θεωρώ, ότι παίζει πολύ καλά και απορώ πως δεν έπαιξε αλλού σε ταινίες. Επίσης, έκανε το καλύτερο rap από την παρέα του Rappinhood, αλλά όχι ότι έκανε και για καριέρα rapper κιόλας, δε λέω αυτό. Στέκομαι, ωστόσο, στο γεγονός ότι τον λέγανε Fats, όχι μόνο για τον προφανή λόγο ότι ήταν χοντρός, αλλά στο ότι ο ρόλος του στηριζόταν σε αυτό. Αυτοσαρκαζόταν με αυτό, έτρωγε σε όλη την ταινία και το μυαλό μας πάει αυτομάτως στους Fat Boys που τα ίδια έκαναν στο Krush Groove με το «All you can eat». Οπότε μένει να μιλήσουν οι release dates ως προς το ποιος το έκανε πρώτος. Rappin’: May 10, 1985, Krush Groove: October 25, 1985. Ω, τι λες τώρα! Πρωτιά του Rappin’ αυτή η σκηνή σαν ιδέα.

Ο Mario, σαν να μην φτάνουν όλα αυτά είναι και τραγικός rapper -μου αρέσει να τον πιάνω από τα μούτρα- αλλά φαντάζομαι το αναγνωρίζει κι ο ίδιος. Δεν μας νοιάζει και πολύ, ωστόσο, μιας και μας αποζημιώνει ο Ice-Τ. Ως εδώ, λοιπόν, μετρώντας τα πρώτα βήματά του, ο Ice-T είχε εμφανιστεί στο ντοκιμαντέρ Breakin n Enterin (1983), στα δυο Breakin (1984), στην ταινία μικρού μήκους Get Tux’d (1987) της Anita Rosenberg (κολλητή φίλη της Patti Astor), συμμετείχε στο soundtrack του Colors (1988), και εμφανίζεται για λίγο στο video clip «Pee Wee’s dance» του Joeski Love. Η τελευταία ταινία, “Pee-wee’s Big Adventure” (1985) αξίζει να ειπωθεί πως είναι σε σκηνοθεσία Tim Burton, παρακαλώ! Έκτοτε ο Ice-T έχει διανύσει τη μεγαλύτερη και μακροβιότερη παράλληλη καριέρα ως ηθοποιός και μουσικός και ακόμα φαίνεται πως κρατιέται καλά. Στην audition του Rappin, ο Ice-T εμφανίζεται ξανά μαζί με τον David Storrs στα πλήκτρα, τον Eric Garcia aka DJ Evil E αυτή τη φορά στις Technics στροφέδρες, τον αδερφό του τον Henry Garcia aka Hen Gee ως δεύτερο mic και τον Ernest Cunnigan aka Ernie C στην κιθάρα. Ο Ernie C, αργότερα, μπήκε στην περίφημη rap metal μπάντα του Ice-T τους Body Count.

Το ομώνυμο κομμάτι από τον Lovebug Starski είναι ήδη παλιομοδίτικο για 1984, θυμίζει ραπ του 1979. Όπως και να έχει, έτσι ήταν το style του Lovebug και εν τέλει σεβασμός στον άνθρωπο που σύμφωνα με την ιστορία είναι ο ένας από τους δυο που έκαναν διάσημη τη φράση hip hop στο μικρόφωνο. Η πρώτη φορά ήταν στο freestyle του Keith Cowboy για ένα φίλο των Furious 5, τον Billy που θα πήγαινε φαντάρος, το 1977, φράση την οποία ο Lovebug καθιέρωσε κατόπιν. Η φράση hip hop προϋπάρχει μέσα στο ευρύ, αχανές και ήδη παλαιό jive λεξιλόγιο της μητρικής jazz κουλτούρας. Ο Lovebug είχε εργαστεί και ως DJ στο Disco Fever Club. Στην αρχή της ταινίας, ακούγεται ένα κομμάτι του Ice-T για τον John Rappinhood που δε συμπεριλαμβάνεται στο OST. Δυστυχώς, δε ξέρω πως γράφτηκε ένα τέτοιο κακό κομμάτι. Ούτε η φωνή του Ice-T δε το σώζει.

Το οπισθόφυλλο του soundtrack LP έχει γραφιστικά το ίδιο στήσιμο με το soundtrack του Beat Street. Πρόκειται, βέβαια, για εκτύπωση της Atlantic Records οπότε έτσι εξηγείται, μάλλον, η ίδια αισθητική. Οι σκηνές της audition στο Rappin θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως αντιγραφή της audition του Roxy στο Beat Street. Κάποιοι από τους καλλιτέχνες που περνούν από ακρόαση εκεί, κατόπιν, είναι και αυτοί που ολοκληρώνουν το tracklist του τυπωμένου soundtrack. Αν δεχτούμε αυτή την υπόθεση, τότε αυτή η αντιγραφή της Orion από την Cannon, μοιάζει με μια ήττα γοήτρου, δεδομένου ότι πριν το Rappin, η Cannon έκανε αγώνα δρόμου με την Orion Pictures, προκειμένου η δική της ταινία, το Breakin 1, να βγει νωρίτερα από το ανταγωνιστικό Beat Street στις αίθουσες, πράγμα που και τελικά κατάφερε κατά ένα μήνα διαφορά στις αμφότερες πρεμιέρες.

Εν πάση περιπτώσει, από τις audition όλων των ταινιών έχουμε μια ενδεικτική παρέλαση καλλιτεχνών, που από εγκυκλοπαιδική άποψη, αποτελεί μια χρήσιμη ιστορική πληροφορία για τη χρονιά εκείνη. Πολύ περισσότερο δε, κάθε ένα τέτοιο βίντεο είναι χρήσιμο υλικό για τους ερευνητές να παίρνουν μια εικόνα της τότε μουσικής. Κάποιοι από αυτούς δεν έκαναν μεγάλη καριέρα και μπορεί αυτό να είναι ένα από τα λιγοστά τους video. Ένα από τα ονόματα, λοιπόν, της audition που θα σταθώ είναι οι Force MD’s ή αλλιώς Force MCs. Ήταν το group εκείνο που καταγόταν από το family tree του old school hip hop, με soul φωνητικά κυρίως και λιγότερο rap, με συμβόλαιο στην Tommy Boy Records. Πολλές φορές είχαν μοιραστεί το ίδιο stage με τους Cold Crush Bros και τους Fantastic 5 MCs και έχαιραν του σεβασμού όλων, παρόλο που δεν ήταν αμιγές rap group.

Στην ταινία εδώ, ερμηνεύουν σχεδόν ολόκληρο το «Itchin for a scratch», πράγμα που σημαίνει πως όλα τα πλάνα τους θα μπορούσαν να κοπούν ως video clip. Είναι οι μόνοι που πέφτουν στο πάτωμα για λίγο χορό, αποτίοντας φόρο τιμής στον James Brown με splits και τις άλλες δικές του φιγούρες όπως το get on the good foot, εννοείται. Τις ίδιες φιγούρες που χρησιμοποιούσε ο Prince, o Terence Trent D’Arby και που τις εξέλιξε ο Michael Jackson. Οι Force MDs ήταν ένα μοναδικό στο είδος τους συγκρότημα. Τη μουσική τους επιμελούταν ο Keith LeBlanc και ο Doug Wimbish, τουτέστι Sugarhill House Band, και οι Force MDs μπορούσαν να δένουν το παρελθόν με το παρόν της εποχής τους. Είχαν soul φωνητικά με έναν καταιγισμό πολλές φορές από electro beats και χωρίς να περνούν στο χώρο του Freestyle. Ακούστε για παράδειγμα, το Let me love you και θα καταλάβετε τι εννοώ.

Το μεγαλύτερο μέρος του soundtrack, και συγκεκριμένα, όλα τα κομμάτια που φτιάχτηκαν για τις ανάγκες τις ταινίας Rappin, είναι παραγωγές του κορυφαίου hip hop παραγωγού Larry Smith, ο οποίος είχε συνεργαστεί με μεγάλα ονόματα της rap σκηνής της Νέας Υόρκης, όπως οι RUN DMC και οι Whodini. Δυστυχώς, ο Larry πέθανε το 2014, αφήνοντας πίσω του ένα μεγάλο έργο από classic rap albums και ένα μεγάλο κενό. Ως δεύτερος υπεύθυνος της μουσικής της ταινίας Rappin, συγκεκριμένα ως supervising music editor, αναγράφεται ο Michael Linn (1952-1995) ο οποίος ήταν σταθερός συνεργάτης της Golan-Globus. Είχε δουλέψει στο ίδιο πόστο για το Breakin 1 και κατάφερε να διαγράψει μια μεγάλη καριέρα παρά τη σύντομη ζωή του.

Δυο ακόμα παρατηρήσεις που βγαίνουν από το ότι το Rappin, ως ταινία της Cannon, είναι σαν ένας ενδιάμεσος σταθμός και συνδετικός κρίκος με τις άλλες ταινίες του είδους της είναι οι εξής:

Πρώτον, κάποια Kara Vallow (δεν την γνωρίζω) που αναγράφεται ως dancer χορεύει τόσο στο Breakin 1 (Cannon) όσο και στο Krush Groove (Warner Bros). Δεν είναι όμως ποτέ οι ηθοποιοί που διεκδικούν και παίρνουν τους ρόλους. Ζητούνται από γραφεία και κλείνονται. Είτε μεγάλοι σταρς, είτε κομπάρσοι όπως αυτή. Δεύτερον, ο Kadeem Hardison. Ελλείπον συνδετικός κρίκος με το Beat Street, εφόσον, ναι μεν αναγράφεται στους τίτλους τέλους του Beat Street ως «High School Student», παρόλα αυτά οι σκηνές που συμμετείχε τελικά κόπηκαν, αλλά η παραγωγή ξέχασε να τον σβήσει από τα credits. Στο Rappin, ο Kadeem φοράει ένα δερμάτινο στρατιωτικό καπέλο, το ίδιο που φόραγε και ο ShabaDoo στη μάχη με τους Electro Rock στο Breakin 2, που ενδυματολογικά θεωρείται gangster στοιχείο, τόσο σε West όσο και σε East Coast και αν δεν κάνω λάθος πρέπει να ανάγεται στα χρόνια του Αμερικανικού Εμφυλίου.

Όσον αφορά τις κομμένες σκηνές στο Beat Street, έχω ακούσει τη φήμη ότι στο σήριαλ του Kadeem “A different world”, υπάρχει κάποιο επεισόδιο στο οποίο εμφανίζονται αυτές οι σκηνές. Πιθανότατα να είναι εκείνη η μάχη στο Λύκειο που ένα μέρος της φαίνεται και στο theatrical trailer. Και επειδή στα social media δε συνηθίζω να μιλάω με χθεσινούς, έχω λόγους να το πιστεύω. Άλλωστε, το εν λόγω σήριαλ έδειχνε πολλά footage από διάφορα αρχεία και είχε πάντοτε εκλεκτούς καλεσμένους σχεδόν σε κάθε νέο επεισόδιο. Δεν το έχω βρει ακόμα, αλλά είναι στα άμεσα επόμενα υπόψιν να γίνουν.

Όσον αφορά τη «μάχη» μέσα στο Steelers, τώρα. Οποιαδήποτε χορευτική ταινία ή βιντεοκλίπ των 80ς παρουσιάζει χορογραφία μάχης ή, αντιστρόφως ειπωμένο, μαχογραφία χορού, δεν ξέρω αν μπορεί να σταθεί νοηματικά αλλά ως hip hop λογοτέχνης και λεξιπλάστης θα το αποπειραθώ, όλα προέρχονται από τον Michael Jackson και το Beat it. Όλα όσα έγιναν μετά το Beat it, είναι tribute σε αυτόν, και επηρεασμένα από αυτόν. Μέσα στο 2022, ο Boogaloo Shrimp αποκάλυψε πως στο φινάλε του Breakin 1, εκεί στη χορευτική παράσταση “Street Jazz”, ο ίδιος ο Shrimp είχε γυρίσει ένα σόλο tribute στον Michael Jackson και το Beat It. Όμως, η παραγωγή απεφάνθη πως δε θα μπορούσε να πληρώσει για το πνευματικό δικαίωμα κι έτσι αυτή είναι μια κομμένη σκηνή. Όσο κι αν προηγείται το λευκότατο West Side Story ως  musical σε αυτό τον τομέα, είναι εντελώς κάτι άλλο.

Δεν υπάρχει παρθενογένεση, σαφώς, παντού σε διάφορες χώρες και φυλές υπάρχουν αναπαραστάσεις μάχης σε χορό, από την αρχαιότητα. Οι Αφρικανοί το είχαν, οδηγήθηκαν ως σκλάβοι στην Αμερική και εκεί συνάντησαν τους Ινδιάνους να το έχουν κι αυτοί. Οι Πόντιοι στον Καύκασο έχουν το χορό «Μαχαίρια» κ.ο.κ σε όλες τις γωνιές της Γης. Αλλά τουλάχιστον στη σύγχρονη μαύρη Αφροαμερικανική μουσική, που λόγω της τεχνολογίας η τέχνη μπορεί πια να καταγράφεται σε βίντεο και να διασώζεται, αυτός που έκανε διάσημο κάτι τέτοιο είναι ο Michael Jackson στο Beat it. Και έδωσε όλη την κατάλληλη ατμόσφαιρα σε αυτό το θέμα. Όσο και αν οι φιγούρες ήταν κάτι σαν μοντέρνος χορός, κάτι σαν pop, κάτι σαν θεατράλ jazz, παρόλα αυτά είχε έναν underground χαρακτήρα. Σε πέταγε στο περιθώριο του δρόμου και ένιωθες το φόβο της νύχτας, την απειλή της ζωής και το κίνδυνο του γκέτο.

Σε αυτό είναι που υστερεί το Rappin κατά κόρον. Χωρίς να ζητώ να πάει στο άλλο άκρο και να γίνει βίαιο και ακραίο σαν το Tenement, ας πούμε, η Cannon θα μπορούσε να το κάνει λίγο πιο aggressive, όπως τόσες άλλες ταινίες της έχουν αυτό το στοιχείο μέσα τους. Ακόμα και το Rooftops είναι αρκετά πιο κοντά στη street σκληράδα και ωμή πραγματικότητα των αμερικανικών μεγαλουπόλεων. Σίγουρα, ήταν πολύ αντιφατικό το να βλέπεις τον Mario Van Peebles να παίζει τον Χ, έναν απάνθρωπο post-apocalyptic villain τύπου Mad Max στο Exterminator 2 και λίγο μετά στο Rappin, να ραπάρει παιδικά τραγούδια σε μικρά παιδάκια. Αλλά όλα αυτά, εντάσσονται στην κεκτημένη ταχύτητα και ορμή του κινηματογραφικού επιχειρηματικού ντουέτου Golan-Globus να απομυζήσει ό,τι περισσότερο μπορούσε από τα στοιχεία του hip hop εκείνη τη διετία. Παρά τα όποια της ελαττώματα, λοιπόν, το hip hop διαφημίστηκε για άλλη μια φορά και συνέχισε να μεγαλώνει ισχυρό καθώς ολοένα και περισσότεροι μαύροι rappers άρχισαν να πιάνουν μικρόφωνο.